DMD ve Fizik Tedavi
DMD’de, distrofin genindeki mutasyon sonucu protein sentezlenemediği için kaslar zamanla zayıflar. Fizik tedavi ve rehabilitasyon, tanı konduktan hemen sonra yaşamın önemli bir parçası olmalıdır. Fizik tedavinin amacı, iskelet kaslarının esnekliğini, gücünü ve işlevini korumaktır. DMD’li çocuklar, başta germe hareketleri olmak üzere fizik tedavi egzersizlerine küçük yaşlarda başlar ve bir ömür boyu bu egzersizlere devam ederler. Bu sürdürülmesi büyük özveri ve disiplin isteyen bir süreçtir. Ailelerin buradaki en önemli görevi, özellikle küçük yaşlardaki çocuklarda egzersiz hareketlerini çeşitli oyunlarla desteklemek ve ailecek katılım gösterilen faaliyetlere çevirmek olmalıdır. Unutmayınız ki yaşam kalitesi; bireyin sadece fiziksel değil aynı zamanda psikolojik ve sosyal fonksiyonlarının bütününden beslenmektedir.
Fizik Egzersizlerde Dikkat Edilecekler
Bir çok egzersiz ve aktivite kas gücünü korumaya yardımcı olurken bazı egzersizler kas hasarını artırabilir. Bu nedenle nörolog ve fizyoterapist takibinde kalmak çok önemlidir. Olabildiğince aktif kalabilmek ve kas gücünün esnekliğinin değerlendirilebilmesi için takibi altında olduğunuz uzmanların belirlediği aralıklarda (genellikle her altı ayda bir) kontrolden geçmek gerekir.
İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesinden değerli Doç. Dr. Filiz Meryem Sertpoyraz’ın hazırladığı MUSKÜLER DİSTROFİ’DE REHABİLİTASYON kitapçığını okuyarak fizik tedavi hakkında bilgi edinebilirsiniz.
DMD Aileleri YouTube kanalımızda fizyoterapistlere ve ailelere yönelik bilgilendirme videolarını izleyebilir ve bu videoları fizyoterapistiniz ile paylaşarak DMD hakkındaki bilgilerini tazelemesini sağlayabilirsiniz.
Derneğimizin kurduğu temaslar sonucuda gönüllü bir ekibin fizyoterapi alanında hazırladığı içeriklerden oluşan TheraPhysio dergisi 20.sayısında DMD’yi konu aldı. Dergiye online olarak bu yazıya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Yüzme ve Fiziksel Faydaları
Yüzme faaliyeti, suyun akışkanlığı ve kaldırma gücü sayesinde zayıf kasların daha kolay hareket etmesine olanak sağlar. Su, çocuklar için oyun ortamıdır ve sosyalleşmeyi sağlar. Bu haliyle çocukların kolay uyum sağlayacağı ve sıkılmayacakları bir fiziksel aktivite olarak öne çıkar. Yüzme sırasında çocuğun hareket becerilerine ve sağlık durumuna bağlı olarak güvenlik önlemleri alınmalıdır. Yüzme süresi, çocuğun yorgunluğuna göre değişmekle beraber 15 dakika gibi kısa süreli başlangıçlar idealdir. DMD’li çocuklarda aşırı yorgunluğa neden olmayacak aktif bir yaşam hedeflendiğini aklınızdan çıkarmayınız. Eklemlere yüklenme olmadığı için ağrıyı azaltıcı ve germe hareketlerini kolaylaştırıcı etkisi vardır. Yüzme sonrasında sıvama / okşama türünde, derin yoğurma içermeyen masajların rahatlatıcı etkisi vardır. Ancak itme, çekme, bastırma, vurma gibi hareketleri asla hekim onayı ve gözetimi olmadan yapmayınız.
Ayak Sağlığı ve Düztabanlık
DMD’lilerde hafif veya ağır seviyede düztabanlık görülebilir. 2 yaşına kadar düztabanlıkla ilgili kesin karar vermek zordur. 2 yaşından sonra çocuğun ayağı ve ayakkabısı muayene edilerek, grafi çektirilerek ve 3.5 yaşından sonra taban basınç analizi yapılarak düztabanlık teşhis edilebilir. Kilo artışı ne kadar hızlı olursa ve çocuk ne kadar kiloluysa düztabanlık riski de o kadar çok olacaktır. Düztabanlık tedavisinde asıl önemli olan egzersizdir. Ayak parmaklarını bükmek, toprak ve kumda yürümek, topuklara basarak yürümek, ayak altında şişe yuvarlamak ve benzeri egzersizlerin yapılması önerilir. Yürüyen çocuklarda ayak kemiklerinin gelişmesi tamamlanmadan önce topuğu kavrayan, arkası çok yumuşak olmayan ayakkabılar giyilmelidir. Ayakkabı tek başına düztabanlığı düzeltmez. Ayakkabı içine konulan destekler ayağın basış yüzeyleri değerlendirilerek alınmalıdır.
Yardımcı Medikal Ekipmanlar
DMD’li çocuklarda parmak ucunda yürümenin artması, bacak kaslarındaki kısalmaya işaret eder. Düzenli egzersizlerin yanısıra AFO, KAFO gibi çeşitli yardımcı ekipmanların adını duyabilirsiniz. Bu yardımcı ekipmanların doğru ölçülerde hazırlanması ve kullanılması uzman tavsiyesi ile olmalıdır. AFO kullanma zamanına yaşa göre karar verilmez, ayak bilek hareket açıklığının uzman tarafından değerlendirilmesine göre karar verilir. Çocuklar genellikle AFO, KAFO gibi cihazları kullanmak istemez. Bu hassas süreçte çocuklar uygulama konusunda aşırı zorlanmamalı, bu cihazların kullanım nedeni ve amacı düzgün ifadelerle anlatılarak bu sürece gönüllü olarak katılmaları sağlanmalıdır.
- AFO (Ankle foot ortez) kullanımında amaç, parmak ucu yürümeye neden olan baldır kaslarının kısalmasını önlemektir. Eklemli AFO, çocuğun parmak ucu yürümesini düzeltmeyi amaçlar. Yürüyen çocuklarda AFO’nun gündüz kullanımı yürüme yeteneğini bozabilir, bu nedenle geceleri kullanımı tavsiye edilir. Yürüyemeyen çocuklarda AFO’nun daha uzun süreli kullanımı uygun olabilir. Bu konuları takibinizde olduğunuz uzman ile görüşerek detaylı bilgi edinebilirsiniz.
- KAFO (Knee ankle foot ortez) kullanımı, ayakta durmayı sağlar, dizler ile ayak bileklerinin bükülmesini önler.
